سوامي پورڻ ڀارتي مهراج
هينئر جيڪو آشرم سنت نيڻو رام آشرم جي نالي سان سڏجي ٿو، سو اصل ۾ پورڻ ڀارتي ٻاوي جو آشرم سڏبو هو. اڳي هتي جهنگ هوندو هو اُن ۾ صرف پورڻ ڀارتي جي ڏيوري هوندي هئي. پورڻ ڀارتي جو اصلي آستان جوڳلار ۾ آهي. جيڪو اسلام ڪوٽ کان مٺي رستي تي 8-10 ڪلوميٽر تي آهي، اڳي پورڻ ڀارتي جا شـيـواڌاري منهن ڪرڻ، پـيـرن پـوڻ، ميلو لڳائڻ لاءِ اُتي ويندا هئا. جهنگ جي ڪري ڏاڍي تڪليف ٿيندي هئي. اُن جي ڪري مکين (پورڻ ڀارٿي جا شيواڌاري) عرض ڪيو ته اسان کي اچڻ وڃڻ ۽ ٻارن سان گڏ هتي اچي رات رهڻ ۾ تڪليف ٿئي ٿي. ان ڪري ڪرپا ڪري سهائتا (مدد) ڪريو. تڏهن حڪم ٿيو ته هتان خاڪ کڻي وڃي شهر جي اولهندي پاسي جهنگ ۾ وڃي ڏيهري ٺاهيو ۽ ڏندڻ مليو جيڪو ان جي ڀر ۾ لڳايو. ان مان هڪ ڄار ٿي جنهن جي هيٺان سنت نيڻو رام پاڻ ويهندا هئا.
پورن ڀارتي نوکوڙي جي ٻاون مان هڪ ٻائو هو باقي لکڻ ڀارتي، راج ڀارتي، شام ڀارتي، شير ڀارتي ۽ ٻيا آهن. پورن ڀارتي جي زندگي جي باري ۾ ٻيو ڪو خاص تفصيل خبر نه آهي پر پورن ڀارتي جا مڃيندڙ اسلام ڪوٽ جا مکي پورن ڀارتي جي پرچن ۽ ميلي بابت ڄاڻ رکن ٿا. پورن ڀارتي جو ميلو سال ۾ 2 دفعا بڊي جي سهائي سومر ۽ مانگهه جي سهائي سومر تي لڳندو آهي. اُن ۾ سڀ پريمي ايندا آهن، رات جو ستسنگ ٿيندو آهي ۽ اُنهن مان ڪو هڪ پريمي ڪنهن خاص پٿر کي رومال سان ڇنڊي ۽ وري اُن کي رومال ڍڪيندو آهي، ٿوري دير کان پوءِ مٿي کڻندو ته عمل (آفيم جي ٽڪي) نڪرندي آهي، اهو ڏهري جي اندر ويٺل پريمين کي پرشاد طور ٿورو ٿورو ڏيندا آهن پر ڪمري کان ٻاهر نه ڪڍندا آهن. باقي جيڪو بچندو آهي، سو واپس ساڳئي جاءِ تي رکي اُن تي رومال ڍڪيندا آهن. ٿوري دير کان پوءِ وري کڻندا آهن ته آفيم غائب ٿي ويندو آهي.
پورڻ ڀارتي کي ”سامي سِل“ پڻ چوندا آهن. پورن ڀارتي ٻائو هئڻ جي باوجود آستان تي ٻڪرن جي ڀيٽا چاڙهيندا آهن، جنهن جو سبب ڪنهن کي صحيح طور خبر نه آهي.
هڪ ڀيري جي ڳالهه آهي ته هڪ مهيشوري هو جيڪو اسلام ڪوٽ مان سامان وٺي اُٺ تي چڙهي مٺي پئي ويو، سامان جام هو، دڪان تي ويٺل ٻين گراهڪن همراهه کان ڦر ڪرڻ جو سوچيو، انهيءَ لاءِ پيڇو ڪيائين، همراهه شام جي وقت نڪتو، جيئن جوڳلار ۾ پورن ڀارتي جي پڙ ۾ پهتو، اُٺ کي ويهاريائين ۽ پاڻ ساهي پٽڻ لاءِ ويٺو ته آڪاشواڻي ٿي ته تون هاڻ هتي ئي سمهي پئو. ڦورو پيرا کڻي اچي پهتا، هيڏانهن هوڏانهن ڏسن ته نه اُٺ ۽ نه وري اُٺ وارو ڏسڻ ۾ ٿي آيو. ڦورو اُنهي مهيشوري جي ڀرسان به گذريا پر انهن کي ڪجهه ڏسڻ ۾ نه آيو، جڏهن ته مهيشوري اُنهن ڦورن کي گهمندي ۽ ڳالهائيندي ڏٺو پئي. تڏهن هو پير (پورن ڀارتي) کي نمسڪار ڪندو ٿورا مڃيندو هليو ويو. هر چنڊ تي ديڳ جو سامان کڻي ايندو هو ۽ رات جو رهي ستسنگ ڪري پورن ڀارتي جي پڙ کان ٻاهر ديڳ لائي پرشاد ورهائي هليو ويندو هو، ڪنهن بزرگ هن کي چيو ته تنهنجو اچڻ قبول نٿو ٿئي. جيستائين هن در جا پڙ ٻُهاريا نه ايندا. جيستائين دروازو نه کلندو تيستائين تنهنجو اچڻ بيڪار آهي. تڏهن اُن مهيشوري پڇا ڪري اسلام ڪوٽ جي مکين کي وينتي ڪئي ته اُهي مون سان گڏ هلن ۽ پوءِ هُو مُکين سان گڏجي سائين پورڻ ڀارٿي تي ويندو هو.